Του Γιώργου Τελεχά,
Πιστοποιημένου Εσωτερικού Ελεγκτή (Μητρώο Εσωτερικών Ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών του άρθρου 4 του ν. 3429/2005), της «Lever AE – Σύμβουλοι Ανάπτυξης», μέλος του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες»
Μια σημαντική εναλλακτική στο πρόβλημα της ουσιαστικής παρακολούθησης των δημοσιονομικών στοιχείων κατασταλτικά φαίνεται ότι αποτελεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, η εκ νέου οργάνωση του οποίου βάσει σχετικού νομοσχεδίου ήδη συζητήθηκε στη Βουλή. Κατ’ επέκταση προβάλλει επιτακτική η ανάγκη από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης για εγκαθίδρυση και λειτουργία Συστημάτων Εσωτερικού Ελέγχου.
Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα αποστέλλονται σχετικές επιστολές από τη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας της Ελλάδος προς τις διοικήσεις των ΟΤΑ (Ά και Β΄ βαθμού) αναφορικά με το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου και τη λειτουργία Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου σε αυτούς. Οι επιστολές, με κοινό περιεχόμενο προς κάθε ΟΤΑ, βασισμένο στην 1η κατευθυντήρια οδηγία (αριθ. πρωτ. 5590/28.02.20) της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, με την οποία προβλέπονται και περιγράφονται:
- η αποδοτικότητα του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου,
- ο Εσωτερικός Έλεγχος των ΟΤΑ,
- το μοντέλο των 3ών γραμμών άμυνας των υπουργείων.
Ας σημειωθεί ότι από τις επιστολές αυτές διαφαίνεται πέραν κάθε αμφιβολίας η υποχρεωτικότητα του χαρακτήρα των συστάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εγκαθίδρυση και λειτουργία Συστημάτων Εσωτερικού Ελέγχου στους ΟΤΑ.
Τι ισχύει σήμερα στους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού
Ιστορικά η μορφή που έχουν σήμερα οι ΟΤΑ προήλθε από τη βασική λογική του νόμου ΔΝΖ΄/1912 του Ελευθερίου Βενιζέλου, βάση της οποίας παρέχονταν πλήρη αυτοδιοίκηση στους δήμους και τις κοινότητες. Η πλήρη αυτοδιοίκηση, που χαρακτηρίζει την από «Καλλικράτη» σημερινή μορφή των ΟΤΑ επί διοικητικού δικαίου αποσαφηνίζεται με τις αρχές του ελέγχου νομιμότητας και σκοπιμότητας. Το πλαίσιο άσκησης αυτών των ελέγχων νομιμότητας και σκοπιμότητας πρέπει να χαρακτηρίζεται από ακεραιότητα, εντιμότητα και αμεροληψία. Δεδομένου ότι στο παρελθόν έχουν καταγραφεί περιστατικά παθητικής δωροδοκίας, κατάχρησης θέσης, διασπάθισης δημοσίου χρήματος κλπ προκύπτει η ανάγκη ένταξης στους ΟΤΑ επιχειρησιακού χαρακτήρα οδηγιών διοίκησης και ελέγχου για την εγκαθίδρυση περιβάλλοντος νομιμότητας, σκοπιμότητας, ανταγωνισμού και παραγωγικότητας.
Τα τελευταία χρόνια υπό τις υποδείξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των Ορκωτών Ελεγκτών της Ελλάδος παρατηρείτε μια προσπάθεια δημιουργίας μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου μέσα στους ΟΤΑ, οι οποίες θα πρέπει να διέπονται από αντικειμενικότητα, ανεξαρτησία, και σκοπιμότητα στη στοχοθεσία των ΟΤΑ, καθώς και στους ελέγχους των διαφόρων τμημάτων και διευθύνσεων. Στην προσπάθεια τους αυτή οι ΟΤΑ σε πολλές περιπτώσεις ζητήσαν σχετική βοήθεια από ιδιώτες Εσωτερικούς Ελεγκτές προκειμένου να καταρτίσουν θεωρητικά τους επιλεχθέντες υπηρεσιακούς υπαλλήλους αναφορικά με τα νέα τους καθήκοντα στην υπηρεσία του Εσωτερικού Ελέγχου. Εύλογα, προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο ο εκάστοτε υπηρεσιακός υπάλληλος θα μπορέσει να ασκήσει τα νέα του καθήκοντα με τις γνώσεις και την προϋπηρεσία, που απαιτεί το υπουργείο Οικονομικών για την πιστοποίηση ενός Εσωτερικού Ελεγκτή. Παράλληλα, σημαντικό ζητούμενο παραμένει σε ποιο βαθμό θα παραμείνει αντικειμενικός και ανεξάρτητος στην τέλεση των ελεγκτικών του καθηκόντων -βασικές εργασιακές απαιτήσεις των Διεθνών Ελεγκτικών Προτύπων.
Εσωτερικός Έλεγχος & Σύστημα Εσωτερικού ελέγχου
Σύμφωνα με τα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα:
- Ο Εσωτερικός Έλεγχος αποτελεί μια ανεξάρτητη ελεγκτική συμβουλευτική υπηρεσία παροχής διαβεβαίωσης περί της επάρκειας των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου στον φορέα (παρ. 2 άρθρο 4 ν. 3496/2006),
- Το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου είναι το συνολικό σύστημα διαχείρισης και άλλων ελέγχων, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων της οργανωτικής δομής, των μεθοδολογιών, των διαδικασιών και του Εσωτερικού Ελέγχου, το οποίο εφαρμόζει η διοίκηση στις λειτουργίες του φορέα, για την υποστήριξη της επίτευξης των στόχων της με αποδοτικό, αποτελεσματικό και οικονομικό τρόπο (παρ. 2 άρθρο 4 ν. 3496/2006).
Ο Εσωτερικός Έλεγχος, σύμφωνα με την καθοδήγηση των Ελεγκτικών Προτύπων, που θεσπίζονται από το Διεθνές και Ελληνικό Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών, χαρακτηρίζεται από επιχειρησιακό ύφος συμβάλλοντας στη δημιουργία added value (προστιθέμενης αξίας) στις διοικήσεις. Παραδείγματα ελέγχων των ΟΤΑ, αφού ο Εσωτερικός Ελεγκτής συλλέξει πληροφορίες, συμπληρώσει φύλλα ελέγχου, αξιολογήσει τον έλεγχο, συμπεράνει και καταγράψει την έκθεσή του, αποτελούν:
- Βεβαιώσεις εσόδων και εισπράξεων,
- Παρακολούθηση εγκεκριμένων επιχορηγήσεων,
- Κατάρτιση – Έγκριση – Εκτέλεση προϋπολογισμών,
- Έλεγχος λογιστικής απεικόνισης ,
- Έλεγχος διαθεσίμων ,
- Αξιοποίηση της δημοτικής ακίνητης περιουσίας,
- Κλπ.
Συμπερασματικά, ο Εσωτερικός Έλεγχος αποτελεί μια διαδικασία προληπτικής αξιολόγησης σε όλα τα τμήματα ενός οργανισμού (προληπτικός ορίζεται ο έλεγχος νομιμότητας και σκοπιμότητας που υλοποιείται πριν την υλοποίηση της δαπάνης, εσόδου, επιχορήγησης κλπ.). Ο Εσωτερικός έλεγχος απαιτεί από τη φύση του προσεκτική και ποιοτική δουλειά και συνεχή επιμόρφωση του ελεγκτή. Ως εκ τούτου και με δεδομένου ότι στους ΟΤΑ Α΄ και Α’ βαθμού αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν στελέχη τόσο εξειδικευμένα (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) απαιτείται συμβουλευτική υποστήριξη πιστοποιημένων Εσωτερικών Ελεγκτών με σκοπό τη σύσταση Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, εκπαίδευση παρακολούθησης και ανάπτυξης αυτού του συστήματος από τους υπηρεσιακούς υπαλλήλους των ΟΤΑ, σύνταξη εκθέσεων Εσωτερικού Ελέγχου και εν γένει ανάπτυξη σχετικής κουλτούρας. Με συστηματική εργασία και στοχευμένες διαδικασίες στο αποτέλεσμα και στα Ελεγκτικά Πρότυπα, οι κατασταλτικοί έλεγχοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου (κατασταλτικός ορίζεται ο έλεγχος νομιμότητας και σκοπιμότητας που υλοποιείται μετά την υλοποίηση της δαπάνης, εσόδου, επιχορήγησης κλπ.) θα είναι επιτυχείς, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Αρχής διαφάνειας της Ελλάδος –απαιτήσεις οι οποίες στοχεύουν στην επιτυχή ανάπτυξη της παραγωγικότητας των ΟΤΑ, μια ανάπτυξη της κοινωνικής ευημερίας των πολιτών των ΟΤΑ.
Η «Lever AE – Σύμβουλοι Ανάπτυξης», μέλος του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες» διαθέτει έμπειρα και καταρτισμένη στελέχη, που αναλαμβάνουν με απόλυτη συνέπεια και επιτυχία τις παραπάνω υπηρεσίες. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλ. 2310552113 ή στο email info@lever.gr.
