Συντάκτης: Δήμητρα Κράββα
Διπλ. Χημικός Μηχανικός, ΜΒΑ
Διευθύντρια Τμήματος Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Lever Σύμβουλοι Ανάπτυξης Α.Ε.
Σε πορεία υλοποίησης εισήλθε μια από τις κομβικές δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0. Συγκεκριμένα, η Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δημοσίευσε την πρόσκληση υποβολής προτάσεων του προγράμματος «Έξυπνες Πόλεις», συνολικού προϋπολογισμού 90.000.000 ευρώ. Η πρόσκληση αφορά 16 μεγάλους Δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων (Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, Πατρέων, Ηρακλείου, Πειραιώς, Λαρισαίων, Βόλου, Περιστερίου, Ρόδου, Ιωαννίνων, Χανίων, Αχαρνών, Νίκαιας – Αγ. Ιωάννη Ρέντη, Χαλκιδαίων, Κορδελιού – Ευόσμου, Καλλιθέας) συν τον Δήμο Τρικκαίων, ως πρότυπο «Έξυπνου Δήμου». Οι Δήμοι κλήθηκαν να υποβάλλουν στρατηγικό πλάνο για την μετατροπή τους σε «Έξυπνες Πόλεις», σύμφωνα με τον οδηγό υποβολής προτάσεων που τους απέστειλε η ΚτΠ. Στον οδηγό συμπεριλαμβάνεται ένα ευρύ πλέγμα «έξυπνων» δράσεων ανάλογα με τις προτεραιότητες και τις ανάγκες κάθε Δήμου σε νευραλγικούς τομείς της καθημερινότητας όπως: κινητικότητα, ασφάλεια, υγεία, ενέργεια, πολιτική προστασία και περιβάλλον, διαχείριση απορριμμάτων – υδάτινων πόρων, οικονομική ανάπτυξη και δόμηση, συμμετοχικότητα και συνδεσιμότητα.
Κεντρικός στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογικών μέσων που θα βελτιώσουν τη διαχείριση και λειτουργικότητα του αστικού περιβάλλοντος στις ελληνικές πόλεις. Η παρέμβαση αποσκοπεί, επίσης, στον σταδιακό μετασχηματισμό των ελληνικών πόλεων σε «έξυπνες πόλεις» μέσω της ανάπτυξης νέων υποδομών, ψηφιακών πλατφορμών και πληροφοριακών συστημάτων. Οι προτεινόμενες λύσεις επιτρέπουν στις πόλεις να χρησιμοποιούν την τεχνολογία και τα δεδομένα για τη βελτίωση των αστικών υποδομών, των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, καθώς και για την τόνωση της τοπικής οικονομίας.
Σε συνέχεια της κατάθεσης των Στρατηγικών Σχεδίων «Έξυπνης Πόλης», οι 17 Δήμοι καλούνται να προβούν στη προετοιμασία Τεχνικού Δελτίου, το οποίο θα πρέπει να κατατεθεί στην ΚτΠ Μ.Α.Ε. έως και την Παρασκευή 27 Μαΐου 2022. Στη συνέχεια, και αφού έχει την προέγκριση της ΚτΠ Μ.Α.Ε., θα πρέπει να κατατεθεί από τον Δήμο στην Ειδική Υπηρεσία συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης (ΕΥΣΤΑ) για την τελική έγκριση του έργου.
Το επόμενο σκέλος του προγράμματος για τις «Έξυπνες Πόλεις» είναι ύψους περίπου 222 εκατ. ευρώ, τα οποία θα «μοιραστούν» (από 100.000 μέχρι 2,8 εκατ. ευρώ ο κάθε ένας) 315 δήμοι της χώρας που εντάσσονται στο πρόγραμμα «Smart Cities» του Ταμείου Ανάκαμψης για την ανάπτυξη εφαρμογών και υπηρεσιών που διευκολύνουν την καθημερινότητα του πολίτη και βελτιστοποιούν τη λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο του στρατηγικού πλάνου του εκάστοτε Δήμου θα πρέπει να περιληφθούν:
- Σύντομη περιγραφή του φυσικού αντικειμένου
- Ενδεικτικός προϋπολογισμός ανά δράση
- Ενδεχόμενες συνέργειες με τις δράσεις που έχουν ενταχθεί σε άλλα προγράμματα ή για τις οποίες έχουν κατατεθεί σχετικά αιτήματα, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα Α. Τρίτσης, τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) και η δράση «Ανοικτά Κέντρα Εμπορίου» (Open Malls) που έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ).
Επισημαίνεται ότι σημαντικό κριτήριο της αξιολόγησης κι επιλεξιμότητας του εκάστοτε στρατηγικού πλάνου που θα συνταχθεί και υποβληθεί, θα είναι η συμβατότητα και η συνάφειά του με τους ειδικούς και γενικούς στόχους της Βίβλου του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και, κατ’ επέκταση, του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0.
Η υλοποίηση της δράσης των «έξυπνων πόλεων», όπως και σε ολόκληρη την Ευρώπη, θα σημάνει για τους πολίτες μεταξύ άλλων:
- α) Αύξηση της αποτελεσματικότητας και της προσβασιμότητας στις δημοτικές και δημόσιες υπηρεσίες
- β) Διευκόλυνση της κινητικότητας και δημιουργία συνθηκών ασφάλειας απέναντι σε φυσικές και άλλες καταστροφές
- γ) Μείωση της ρύπανσης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Επιπλέον, όπως εξάλλου αποδείχθηκε και από την πανδημία του COVID-19, η μετατροπή των πόλεων σε «έξυπνες πόλεις» επηρεάζει θετικά την καθημερινή ζωή των ατόμων, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων μέσω μιας σειράς αλλαγών, που σχετίζονται, για παράδειγμα με την τηλεργασία, την ηλεκτρονική δημοκρατία και τη ενίσχυση της διαφάνειας, και δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες για πιο ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Σύμφωνα με την ΚτΠ, «ίσως η πιο σημαντική ενέργεια της ΚτΠ Μ.Α.Ε. από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενίσχυσης των Δήμων για τη μετατροπή τους σε έξυπνες πόλεις, έγκειται στην πρόσθετη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει υπό τη μορφή ενός οδικού χάρτη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των σχεδίων επενδύσεων που επιθυμούν οι Δήμοι να υλοποιήσουν. Με αυτόν τον τρόπο, τα σχέδια στρατηγικής που θα εκπονηθούν, τα οποία συνήθως αντικατοπτρίζουν χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον 5ετίας, θα αφορούν σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις σχετικά με ζητήματα ενεργειακού εφοδιασμού, προστασίας του κλίματος, πολεοδομικού σχεδιασμού, επαγγελματικών προσόντων ή έρευνας/καινοτομίας που προσανατολίζονται στο μέλλον».
