Οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και των πλημμυρών είναι πολύπλοκες και απαιτούν ολοκληρωμένες και βιώσιμες λύσεις, όπως, δυστυχώς αποδείχτηκε και πρόσφατα. Η πολιτική προστασία, όμως, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό μέσο για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, σε συνδυασμό πάντα με την ενεργή συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.
H «Lever – Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΑΕ», μέλος του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες», στο πλαίσιο του έργου FLOOD SHIELD (Interreg GR-NMK 2014-2020), υποστηρίζει τη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων (ΓΓΦΠΥ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (Α.Δ.Μ-Θ) στην προσπάθειά τους να προωθήσουν και να ενισχύσουν την από κοινού διαχείριση των πλημμυρικών φαινομένων στην λεκάνη απορροής του ποταμού Αξιού/Vardar, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Φυσικού Σχεδιασμού και τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Δημοκρατίας τη Βόρειας Μακεδονίας.
Εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης, ενημερώσεις, σεμινάρια και εκπαιδεύσεις, είναι μεταξύ των δράσεων που υλοποιούν η ΓΓΦΠΥ ΥΠΕΝ και Α.Δ.Μ.-Θ με την υποστήριξη της «Lever – Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΑΕ», με στόχο να βελτιώσει την τεχνική ικανότητα των φορέων πολιτικής προστασίας για αποτελεσματική αξιολόγηση, παρακολούθηση, ετοιμότητα και αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή του Αξιού, αλλά και να αναδείξει το ρόλο των πολιτών και των ομάδων εθελοντισμού στην αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών.
Συγκεκριμένα, στις 13η Οκτωβρίου 2023 και στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας για τη Μείωση Φυσικών Καταστροφών πραγματοποιήθηκε σειρά εκδηλώσεων στο Κέντρο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων, για την ανάδειξη θεμάτων που σχετίζονται με την πρόληψη, την προστασία, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση καταστροφών από πλημμύρες, εστιάζοντας στη διασυνοριακή περιοχή της λεκάνης απορροής του Αξιού ποταμού. Tον συντονισμό της εκδήλωσης ανέλαβε η κ. Ιωάννα Ποθητάκη, στέλεχος του Τμήματος Ευρωπαϊκών ‘Εργων της «Lever – Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΑΕ». Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, κ. Πέτρος Βαρελίδης και ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, κ. Στέλιος Ταμβακίδης, ενώ συμμετείχαν εκπρόσωποι υπηρεσιών πολιτικής προστασίας, του Πυροσβεστικού σώματος, εθελοντικών ομάδων πολιτικής προστασίας και ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες και πάροχοι σχετικού τεχνολογικού εξοπλισμού και υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο των παρουσιάσεων που πραγματοποιήθηκαν, ο Διευθυντής Περιβάλλοντος της «Lever – Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΑΕ», κ. Γεώργιος Χατζηνικολάου εξήγησε: «Παρουσιάσαμε δύο Παραδοτέα του Έργου INTERREG – IPA CBC “FLOOD SHIELD”, που αφορούσαν: α) στο δίκτυο παραγωγής δεδομένων για την προειδοποίηση εκτάκτων πλημμυρικών φαινομένων και β) στην ανάλυση της τρωτότητας από πλημμύρες.
Το δίκτυο παραγωγής δεδομένων διακρίνεται σε σταθμούς μετεωρολογικούς και υδρομετρήσεων. Το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών κρίνεται επαρκές, ενώ το δίκτυο υδρομετρήσεων χρίζει αναβάθμισης και πύκνωσης των σταθμών. Προτείνεται σε αυτή την φάση η αναβάθμιση ορισμένων υδρομετρικών σταθμών, ώστε τουλάχιστον να παράγουν διαρκώς δεδομένα.
Η ανάλυση τρωτότητας στηρίχτηκε στον πολυκριτιριακό δείκτη FVI (Flood Vulnerability Index) και οι περιοχές που αφορούσε ήταν τα επιμέρους τμήματα του ελληνικού τμήματος της λεκάνης του Αξιού, όπου για φυσικούς λόγους (στενά ποταμών, φαράγγια) ή τεχνητούς (φράγματα, αποστραγγιστικές τάφροι, γέφυρες), είναι δυνατόν να έχουμε πλημμύρα στην ανάντη περιοχή από συσσώρευση φερτών υλών. Η ανάλυση των πέντε περιοχών που εξετάσθηκαν, έδειξε πως περισσότερο τρωτή είναι η περιοχή που βρίσκεται ανάντη του φράγματος της Έλλης και μέχρι το Πολυκάστρο – Αξιούπολη».
Οι εκδηλώσεις ανέδειξαν, επίσης, νέες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κεντρικοί, περιφερειακοί και τοπικοί φορείς, αλλά και ο επιχειρηματικός κόσμος, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι εθελοντικές οργανώσεις και οι τοπικές κοινωνίες λόγω της αύξησης της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινόμενων και γενικότερα της κλιματικής κρίσης, που φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη για λήψη άμεσων μέτρων για την προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτό αναδείχθηκε η ανάγκη κοινής δράσης μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων, επισημάνθηκε η ανάγκη εγκατάστασης συστημάτων παρακολούθησης και διαχείρισης για την έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση των πλημμυρικών φαινομένων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, καθώς επίσης τονίστηκε η ανάγκη εξειδίκευσης των Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης (ή/και των Μνημονίων Ενεργειών) και των Σχεδίων Αστικής Προσβασιμότητας σε τοπική κλίμακα για την αντιμετώπιση των φαινομένων.
Επιπλέον, αναδείχθηκε ο σημαντικός ρόλος των εθελοντών πολιτικής προστασίας και η ανάγκη εμπλοκής τους στις διαδικασίες πρόληψης, προστασίας, ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστροφών από πλημμύρες, ενώ αναδείχθηκε και η ανάγκη για επιμελή καταγραφή όλου του εξοπλισμού, των μέσων και εργαλείων, αλλά και του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να υπάρξει ολοκληρωμένος σχεδιασμός.
Οι δράσεις ενημέρωσης του έργου FLOOD SHIELD θα συνεχιστούν με την υποστήριξη της «Lever – Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΑΕ», μέχρι και το Δεκέμβριο 2023 με μια σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων και εκπαιδεύσεων προς στελέχη των υπηρεσιών των Δήμων, που βρίσκονται στην περιοχή της λεκάνης απορροής του Αξιού, καθώς και σε εθελοντικές ομάδες πολιτικής προστασίας και ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ. Στόχος των εκπαιδεύσεων είναι να βελτιώσουν την ετοιμότητα των φορέων πολιτικής προστασίας σε θέματα έγκαιρης ενημέρωσης και δράσης σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων, αλλά και να ενημερώσουν τις τοπικές εθελοντικές ομάδες και τον ευπαθή πληθυσμό για το ρόλο τους και τις ενέργειες που απαιτούνται.
